sołtys: Krzysztof Rupa; liczba ludności: 568; powierzchnia: 1118,28 ha
Pisane źródła na temat Brzeziny sięgają XIII wieku – wieś wymieniana jest w 1227 roku jako Bresin. Również późniejsza niemiecka nazwa Birkendorf poświadcza etymologię i znaczenie nazwy współczesnej – powstania wsi w miejscu lasu brzozowego.
Z czego znana jest Brzezina? Z kościoła, ale najbardziej z najstarszego pomnika na Śląsku upamiętniającego inwestycję drogową.
Pisane źródła na temat Brzeziny sięgają XIII wieku – wieś wymieniana jest w 1227 roku jako Bresin. Również późniejsza niemiecka nazwa Birkendorf poświadcza etymologię i znaczenie nazwy współczesnej – powstania wsi w miejscu lasu brzozowego.
Z czego znana jest Brzezina? Z kościoła, ale najbardziej z najstarszego pomnika na Śląsku upamiętniającego inwestycję drogową.
 |
| Najstarszy pomnik inwestycji drogowej na Śląsku z XVI wieku |
Kościół
Kościół w Brzezinie jest pod wezwaniem Najświętszej Panny Marii. Wzmiankowany był po raz pierwszy w 1316 roku. Obecny, gotycki zbudowany najprawdopodobniej został w XIV wieku.
W XVI stuleciu nadbudowano wieżę. Nakryta jest ona specyficznym murowanym hełmem w formie iglicy.
W czasie działań wojennych w 1945 kościół nadpalono, a jego odbudowa trwała w latach 1958-1959. Obecną, zadbaną sylwetkę świątyni zawdzięczamy niedawnej restauracji obiektu z inicjatywy władz Gminy Skarbimierz, dofinansowanej przez Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.
 |
| Kościół Najświętszej Maryi Panny Różańcowej w Brzezinie |
Czerwony dwór i kamień
Polowania w nadodrzańskich lasach były jedną z ulubionych rozrywek brzeskich Piastów. Z tego też powodu kazali zbudować wokół nich wiele baz wypadowych - pałacyków myśliwskich. Jedną z nich był Czerwony Dwór, znajdujący się około kilometra za ostatnimi zabudowaniami Brzeziny, po prawej stronie szosy prowadzącej w kierunku Lipek. Składał się on z części wschodniej – parku, w którym stał dwór, oraz zachodniej – zabudowań gospodarczych, których fragmenty zachowały się do dziś. Mowa tu o fundamentach i resztkach ścian obory, która prawdopodobnie była w użytku jeszcze przez jakiś czas po II wojnie światowej.
W pobliżu dworu znajdowało się nawet źródełko, które miejscowa ludność nazywała źródłem św. Jadwigi. Jego wodzie przypisywano właściwości lecznicze, co uczyniło z niego w XVIII i XIX wieku atrakcję turystyczną. Dziś praktycznie nie zachował się żaden ślad po tym obiekcie.
Warto w tym miejscu również podkreślić, że w Czerwonym Dworze często zatrzymywał się książę Jerzy II, ten sam, który zainicjował przebudowę renesansową Zamku w Brzegu, ten sam, który w 1584r. rozpoczął budowę brukowanej drogi, mającej połączyć Brzeg z Oławą, a następnie z Wrocławiem. O wydarzeniu tym przypomina nam dzisiaj granitowa płyta, ustawiona na rozkaz księcia, w Brzezinie. Znajdujący się na niej napis w języku staroniemieckim głosi:
„Anno 1584 hat der Durchlauchte hochgeborene Fürst und Her, Her Georg dises Namens der ander, Herzog in Schlesien zur Lignitz und Brig disen Weg zu pflastern anfahen lassen und ist vollendet 15...” , co w polskim tłumaczeniu dosłownie znaczy:
„W roku 1584 Książęca Mość Jaśnie Wielmożny Książę i Pan Jerzy, drugi tego imienia, książę na Śląsku, Legnicy i Brzegu, tę drogę rozpoczął brukować i ukończył w 15...”
Jak widać, data zakończenia budowy nie jest znana (15...) Tak naprawdę do Wrocławia budowa nigdy nie dotarła, nie dotarła nawet do Oławy – ostatecznie droga została utwardzona tylko do Lipek.
O wytyczonej trasie można śmiało powiedzieć, że była to pierwsza na Śląsku brukowana droga jezdna. Kostka użyta na budowę drogi i tablica ważąca blisko 9 ton pochodziły z granitowych kamieniołomów strzelińskich, czynnych zresztą do dzisiaj.
Na wspomnianej tablicy prócz napisu w języku staroniemieckim, wyryto również orła śląskiego oraz łacińską sentencję, która brzmi następująco:
„Staverunt alii nobis, nos posteritati, Omnibus at Christus stravit ad astra viam” - „Inni budują dla nas, my dla potomności, wszystkim nam Chrystus drogę do nieba wymości”.
 |
| Zachód słońca nad Brzeziną |
Od 2012 roku w Brzezinie działa Stowarzyszenie Przyjaznych Brzezinie „Kamień”. Jego członkowie prężnie i z rozmachem animują lokalną społeczność.
Zorganizowali liczne akcje sprzątania wsi, warsztaty integracyjne, wyjazdy na musicale i do teatru, zawody sportowe, zagospodarowali miejscowy staw, gdzie odbywają się zawody wędkarskie i puszczanie wianków w noc świętojańską. Ich sukcesem jest udział w projekcie „Seniorzy w akcji”. W jego ramach miało miejsce „Spotkanie Międzypokoleniowe” połączone z wystawą zdjęć, dokumentów i przedmiotów związanych z Brzeziną, okraszone opowieściami i wspomnieniami mieszkańców wsi.
Oprócz stawu i kościoła, życie wiejskie toczy się wokół świetlicy i boiska sportowego, popularnie zwanego orlikiem. We wsi funkcjonuje również przedszkole. Ponadto nie tak dawno temu reaktywowano w Brzezinie piekarnię.
Tekst i fot.
Paweł Pawlita
Materiał ukazał się w "Gazecie Brzeskiej", nr 6/2016 z 23 marca 2016
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz