Poznaj Gminę Skarbimierz (4) - KRUSZYNA

sołtys: Anna Noga; liczba ludności: 285; powierzchnia: 619 ha

Pierwsze wzmianki o Kruszynie pochodzą z roku 1325. Stała już tu  wtedy obecna świątynia pw. Matki Boskiej Różańcowej, którą przebudowano później i przedłużono ku zachodowi w XV wieku. Około roku 1900 natomiast w miejsce drewnianej, postawiono murowaną wieżę.

Kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej w Kruszynie

We wnętrzu domu bożego warto skierować wzrok na późnorenesansową ambonę i nikłe ślady malowideł ściennych (polichromii).

Otaczający kościół mur z kamieni i cegieł pochodzi z XV wieku.

Zabytkowe we wsi są także najbardziej okazałe włości przy skrzyżowaniu  – dawny zajazd z I poł. XIX wieku.

Krzyż na rozdrożu

Dawniej i dziś

Sama Kruszyna w swoich początkach była w posiadaniu rodu szlacheckiego von Apolda. Około roku 1385 przeszła pod pieczę kolegiaty św. Jadwigi w Brzegu. Wydzierżawiona w 1445 roku księciu opolskiemu Bolkowi, w 1449 roku rodzinie von Bees, w roku 1456 ponownie powróciła w ręce brzeskiej kolegiaty.

W czasach niemieckich (do 1945 roku) wieś nazywała się Schönau ( z niem. schön – ładny, piękny).

Dom ludowy z przyległym boiskiem sportowym

Współczesna Kruszyna zmienia się na lepsze. Widać ożywienie w życiu społecznym. W 2013 roku do użytku oddano nowiutki dom ludowy – miejsce spotkań i integracji mieszkańców. Tuż przy nim znajduje się namiotowa hala sportowa i zmodernizowane boisko sportowe, na którym swoje mecze rozgrywa połączona reprezentacja Kruszyny i sąsiedniego Prędocina (pod szyldem Bolko Kruszyna-Prędocin). We wsi działa też przedszkole oraz sekcja nordic walking.

Flagową imprezą, która każdej jesieni organizowana jest w Kruszynie, jest konkurs na najlepszą potrawę kresową. Impulsem do jej powstania była chęć zachowania tradycji przywiezionych przez przodków obecnych kruszynian – przesiedleńców ze wschodnich rubieży II Rzeczypospolitej.

Zabytkowy dawny zajazd z I poł. XIX wieku

Legenda o skarbie ze źródełka

W czasach, kiedy w Brzegu panowali Piastowie, w Kruszynie na rozdrożu istniał klasztor. W jego miejscu w XIX wieku postawiono znacznych rozmiarów folwark.  I właśnie z tym wielkim gospodarstwem związana jest pewna historia.

Otóż w ogrodzie za domem biło źródełko ze świeżą wodą. W źródełku tym dawni właściciele dóbr mieli ukryć swój majątek i na znak tego strumień wody nocą miał płonąć niebieskim płomieniem. Dziś źródełko dawno jest zasypane i tylko stare kobiety czasami jeszcze plotkują o nieodkrytych skarbach.

Tekst i foto
Paweł Pawlita

Materiał ukazał się w Gazecie Brzeskiej, nr 8/2016 z 20 kwietnia 2016 r.:
http://gazetabrzeska.eu/Archiwum/Numer/735